Delen
Delen
Tegenwoordig is het erg populair bij kleine brouwerijen om het bier te rijpen op houten vaten. Een goede rijping in een mooi vat kan een bier ook echt diepgang meegeven. Maar hoe?
Het lijkt zo simpel, bier rijpen in een vat. Je koopt een houten vat, vervolgens gooi je daar bier in, je wacht een paar maanden en je hebt alternatieve versie van het ´basisbier´. Dit werkt dus niet zo.
Alle houten vaten verschillen van elkaar. Allereerst moet er gekeken worden of het vat al een keer gebruikt is of dat het vat nog helemaal nieuw is.
Zodra het vat al een keer gebruikt is, moet er gekeken worden welke drank er in het vat heeft gezeten. Was dit bourbon, whiskey, wijn, rum of iets anders?
Bourbonvaten zijn nog te overzien, maar bij whiskyvaten wordt het toch al een stuk ingewikkelder.
Een bourbonvat is gemaakt van Amerikaans eiken en deze vaten zijn altijd nieuw. In een bourbonvat heeft ook geen enkele andere drank gezeten dan bourbon, want dat mag niet volgens de Amerikaanse wet. Toch moet de brouwerij opletten met een bourbonvat. De leeftijd van de bourbon uit het vat bepaalt hoeveel houtsmaak het vat nog afgeeft.
Bij whiskyvaten is het niet zo makkelijk, whiskyvaten hebben daarom ook een langere uitleg nodig.
Whisky wordt vaak gerijpt op vaten waar al andere drank in heeft gezeten. Dit zijn vooral ex-bourbon vaten en ex-cherry vaten. Dit sluit niet uit dat het ook een vat kan zijn waar bijvoorbeeld wijn of port in gezeten heeft. Een whiskyvat zegt dus nog weinig over de oorsprong.
Zodra de bier-industrie een whiskyvat koopt, gaat het meestal om een ex-bourbon vat. Deze vaten zijn veruit het goedkoopste. Whiskyvaten waar sherry in heeft gezeten zijn veel duurder. Sherry is namelijk erg schaars en de whisky-industrie heeft zelf al een tekort. Ook zijn sherryvaten groter en dus zou het bier relatief gezien minder contact maken met het hout.
Sommige vaten, zoals de vaten die gebruikt worden voor Schotse whiskey, worden wel tot drie keer opnieuw gevuld. Dit heeft grote gevolgen voor het hout van het vat. Het hout begint hierdoor steeds minder smaak af te geven. Een vat dat vaker gevuld is zal vooral de tonen meegeven van de drank die voor het laatst in het vat zat.
De leeftijd speelt natuurlijk ook een belangrijke rol. Wanneer een brouwer een vat koopt waar vijf jaar lang whisky in gezeten heeft, krijgt het bier veel meer houttonen mee dan een vat waar al dertig jaar lang whisky in gerijpt heeft.
Wanneer vaten al een paar keer opnieuw zijn gevuld met whisky is de kans zelfs aanwezig dat er geen enkel directe invloed van het hout over is en dat alleen de whiskysmaak invloed heeft op het bier.
Het is een complex proces, dat door bierbrouwers wordt onderschat. Er zit veel verschil in de vaten en er zijn veel verschillende factoren die invloed hebben op het bier. Hierdoor blijft dit proces altijd onvoorspelbare resultaten geven.
Bij de aankoop van een vat moet er dus gekeken worden naar het soort vat, wat voor drank erin heeft gezeten, hoelang die drank erin heeft gezeten, hoe groot het vat is en er moet dan goed worden nagedacht over de mogelijke gevolgen op het bier.
Hertog Jan rijpte zijn tweede Hertog Jan Ongekend bier ook op een houten vat. Het rijpen van bier op houten vaten is een expertise apart. Steeds meer brouwers beginnen er aan en denken hun doel bereikt te hebben door hun bier naar een vat over te hevelen en te laten rijpen.
Het rijpingsproces moet echter nauwgezet worden gevolgd en de rijpingscondities zoals temperatuur, licht en vochtigheid maar ook de duur van het rijpingsproces zijn heel belangrijk voor het eindresultaat. Hertog Jan heeft hiervoor de expertise van de echte experts van Goose Island benut, die hier al tientallen jaren mee bezig zijn. Bekijk alle vatgerijpte bieren die bij ons bekend zijn.
