Ontdek de Belgische biercultuur in Vlaanderen

België en bier

Nederland is de afgelopen jaren waar bier walhalla geworden, maar er moet gezegd worden; de Belgen waren ons voor. In Vlaanderen heb je oneindig veel mogelijkheden om je onder te dompelen in bier, verhalen over familiebrouwerijen te ontdekken en te leren over unieke brouwprocessen.

In 2016 werd de Belgische biercultuur toegevoegd aan de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van UNESCO. Maar wat is er dan zo bijzonder aan de Belgische biercultuur? Hier zijn een heleboel redenen voor, maar denk bijvoorbeeld aan de enorme variëteit van traditionele Belgische bierstijlen, zoals Saison, witbier, dubbel of tripel. Ook komen de meeste Trappistenbrouwerijen uit België en worden sommige bierstijlen enkel in België gebrouwen, zoals Lambiek / Geuze en Vlaams Roodbruin.

In dit blog nemen we je mee langs wat pareltjes die een bezoek zeker waard zijn! Allemaal zijn het brouwerijen die werken met spontane- of gemengde gisting van bieren. Ook het bierfestival dat we hebben bezocht heeft als thema deze stijl bieren. De laatste jaren zijn er wereldwijd veel craft brouwers die ook met spontane gisting experimenteren en sours op de markt brengen, maar de bakermat van bieren die op deze manier worden geproduceerd ligt in België. 

Heilig Hart Brouwerij

Vlakbij Gent in het plaatsje Wetteren bevindt zich in een kerk de Heilig Hart Brouwerij van Hans Dusselier en zijn zoon. Het idee voor een brouwerij ontstond in 2013;  toen ging Hans zich oriënteren op de mogelijkheden voor een eigen locatie voor een brouwerij. Het bleek lastig om een geschikte plek te vinden. Je belandde toch snel op een industrieterrein. Wat bleek, naast grote hallen op industrieterreinen stonden ook veel kerkgebouwen in de verkoop. Toen Hans de Kerk van Kwatrecht in Wetteren bezocht zag hij direct de mogelijkheden. Het brouwhuis is in 2019 gerealiseerd en er wordt gebruikgemaakt van de zwaartekracht om te brouwen. Dat wil zeggen; bij de Heilig Hart Brouwerij worden geen pompen gebruikt voor het brouwproces.

Bovenin de brouwerij bevindt zich een koelschip waar Hans het wort blootstelt aan wilde gisten. Waar veel lambic / geuze brouwers gebruikmaken van houten vaten om het bier verder te laten vergisten en rijpen maakt Hans gebruik van amforen om het bier in te laten fermenteren en rijpen. Dat heeft de volgende voordelen ten opzichte van hout, namelijk: 
- Meer controle over het rijpingsproces
- De mineraliteit van het bier is beter (hierdoor proef je de alcohol minder en lijkt het bier ook koeler dan dat het daadwerkelijk is)

Bieren

Hans ontwikkelt bier-wijn hybrides en wilde bieren. Het idee hiervoor ontstond door de achtergrond die  Hans heeft in de handel in natuurwijnen. Daarom vindt men bij de Heilig Hart Brouwerij de biologische en/of biodynamische insteek erg belangrijk. Maar het gaat vooral om een pure en natuurlijke smaak. Ze brouwen verschillende bierstijlen, zoals een grape ale (Regina Coeli), een blend van wijn en bier van spontane gisting (Agape) een 'koelschip saison' (Sabbat) en nog veel meer.

Heilig Hart Brouwerij
Brusselsesteenweg 85 A
9230 Wetteren

Brouwerij OMER vander Ghinste

In het dorpje Bellegem bevindt zich Brouwerij Omer Vander Ghinste. Voor deze familiebrouwerij begon het allemaal in 1892, toen Remi Vander Ghinste een woonhuis met bijgebouwen kocht voor zijn zoon Omer Vander Ghinste. Dat jaar wordt het eerste bier gelanceerd: Ouden Tripel. Dit bier wordt tegenwoordig nog steeds gebrouwen, maar dan onder de naam VanderGhinste Roodbruin. 

De brouwerij wist in de eerste jaren na oprichting direct naamsbekendheid te verwerven dankzij de de fraaie brandglasramen aan de cafégevels. Deze stap werd al in 1893 gezet en is nog steeds het uitgangspunt voor de uitstraling van de bieren van de Omer vanderGhinste brouwerij. 

Wat deze familiebrouwerij uniek maakt is dat zij een uitzonderlijk veelzijdig assortiment aan bieren brouwen, waarbij gebruikt wordt gemaakt van alle Belgische gistingsmethodes (bovengisting, ondergisting, spontane gisting en gemengde gisting). 

De brouwerij is zeker een bezoekje waard. In 2018 werd een nieuwe brouwzaal in gebruik genomen en het hele terrein kan worden gezien als een architectonisch hoogstandje. Zelfs de lagertanks zijn netjes weggewerkt in het metselwerk, waardoor het een fraai geheel is om te aanschouwen. In de oude brouwzaal en brouwtoren bevindt zich sinds 2020 een visitor centre, waar je een rondleiding kunt krijgen en kunt genieten van de verschillende bieren van deze Belgische brouwerij. 

Omer in Nederland

In Nederland is de brouwerij vooral bekend om de bieren OMER. en Tripel LeFort. Met een geschiedenis van de brouwerij die zo ver terug gaat zou je wellicht verwachten dat deze bieren al decennia lang op de markt zijn. Het tegendeel is waar. OMER. Traditional Blond werd in 2008 op de markt gebracht en Tripel LeFort in 2016. Beide bieren bleken een schot in de roos, want het OMER. bier wist verschillende awards binnen te slepen in de jaren na zijn lancering en Tripel LeFort werd in 2018 zelfs uitgeroepen tot 'Beste Tripel ter wereld'.

Brouwerij - Brasserie Omer vander Ghinste
Brouwtorenstraat 5
8510 Bellegem

Oud Bruin Fest

Oud Bruin Fest is een bierfestival dat wordt georganiseerd door Brouwerij 't Verzet. Het uitgangspunt van dit festival is Vlaams Roodbruin bier.

Vlaams Roodbruin is een streekproduct, het is een echte West-Vlaamse traditie. Het bier is friszuur of zuurzoet van smaak. Het bier krijgt deze smaak door het toepassen van gemengde gisting. Dat houdt in dat het basisbier een hogegistingsbier is dat vervolgens een spontane gisting ondergaat in grote houten vaten (foeders).

De productie van dit Belgische streekproduct wordt als volgt omschreven: Het basisbier wordt gebrouwen met water, hop, een eigen gistcultuur en kleurmout. Die laatste geeft het meteen zijn typische roodbruine kleur. Nadien rijpt het bier in eikenhouten foeders (vaten). De rijping zorgt voor de kenmerkende zure smaak. De brouwmeester blendt het gerijpte bier aansluitend met jong bier. En zo ontstaat het lichtzurig Vlaams roodbruin bier. De ideale dorstlesser met een beperkt alcoholgehalte en veel smaak!

Tijdens het Oud Bruin Fest kun je dit streekproduct in allerlei vormen proeven en het mooiste is dat je ook met de brouwer zelf een gesprek kunt aanknopen. Naast Belgische brouwerijen worden er voor het Oud Bruin Fest ook buitenlandse brouwerijen uitgenodigd die experimenteren met bieren van spontane- of gemengde gisting. Een waar feest voor de echte bierliefhebber!

Het eerstvolgende Oud Bruin Fest zal in 2024 plaatsvinden op 4 en 5 oktober. Zet het alvast in je agenda!

Brouwerij van't Pajottenland

Een relatief nieuwe Belgische brouwerij is gelegen in Pepingen: Brouwerij van't Pajottenland. Naast bieren van wilde gisting maken ze er ook destillaten (Distillery de Cort). Deze opzet heeft verschillende voordelen. Zo wordt er energieneutraal gebrouwen door onder andere de warmte van het destilleren te gebruiken in de brouwerij en het proeflokaal. Daarnaast wordt het bostel van het brouwproces gebruikt als voer voor het vee in de omgeving. Aangezien men bij Brouwerij van't Pajottenland met biologische ingrediënten werkt, krijgen de koeien ook biologisch eten (bierbostel).

Spontane gisting in openlucht, ze zijn er wild van bij deze brouwerij! De brouwerij brouwt dan ook alleen maar bieren van spontane gisting. Maar niet alleen lambiek, ook bijvoorbeeld een stout van wilde gisting. Naast de brouwerij en het koelschip vind je op het brouwerijterrein een loods die vol ligt met houten vaten waarop de bieren fermenteren en rijpen. Bij Brouwerij van't Pajottenland werken ze voor deze wilde vergisting dus met kleinere eikenhouten vaten en niet met grotere foeders. 

Mouterij op het terrein 

Op het terrein van Distillery de Cort en Brouwerij van't Pajottenland zijn op het moment ook plannen om een eigen mouterij te realiseren. Deze combinatie van brouwerij, mouterij en distilleerderij is uniek in België. 

Bezoeken

Sinds deze maand (april 2023) is er op iedere eerste zondag van de maand een bezoek mogelijk aan de 'Wild Site', zoals het brouwerijterrein ook wel wordt genoemd. Volg een Tour & Tasting waarbij je een rondleiding krijgt in de brouwerij, langs het koelschip en door het vatenmagazijn en ook mag je de indrukwekkende distilleerderij van dichtbij aanschouwen. Uiteraard zal er ook het een en ander worden geproefd. Stuur een mailtje naar visit@wildsite.be als je zeker wilt zijn van de rondleiding.

Brouwerij van't Pajottenland
Boekhoutstraat 20
1670 Pepingen

Oud Beersel

Oud Beersel is een traditionele geuzestekerij die in 1882 werd gesticht door Henricus Vandervelden. In 2002 leek Oud Beersel te verdwijnen toen de brouwerij al een tijdje op een laag pitje draaide en de toenmalige eigenaar het voor gezien hield.

Dat kon Gert Christiaens niert verkroppen. Hij besloot samen met een vriend de brouwerij te redden en startte Oud Beersel in 2005 weer op. Toen lanceerden zij de Bersalis Tripel, een bier dat op de markt werd gebracht om wat inkomsten te vergaren en zodoende de traditionele geuzestekerij weer nieuw leven in te blazen.  Dit lukte en leidde uiteindelijk tot de herintroductie van de Oud Beersel Oude Geuze in 2007.

Sindsdien heeft Gert niet stilgezeten. Zo heeft hij bijvoorbeeld in 2019 infused lambiek bieren geïntroduceerd. Dit zijn lambiek bieren van tussen de 18-24 maanden waar één ingrediënt aan wordt toegevoegd, bijvoorbeeld thee, jeneverbes of dennenknoppen.

Een andere innovatie van Oud Beersel is dat ze lambiek afvullen op zakken. Waar de meeste bars in de regio vroeger de lambiek rechtstreeks van het vat serveerden, nadat de houten vaten met paard en wagen aan hen werden geleverd is deze traditie in de loop van de jaren verdwenen. Opnieuw zocht Gert naar een oplossing om deze manier van serveren terug te brengen 'op café'. Na een 10-jarige onderzoekstocht wist Oud Beersel in 2018 samen met een leverancier de perfecte zak voor lambiekbieren te lanceren, de BEER BOX. Hierdoor kunnen de gespecialiseerde cafés en bierwinkels over de hele wereld de traditie van platte lambiek vanop houten vaten doen herleven.

Bierhuis Oud Beersel

In januari 2022 opende Gert samen met zijn vrouw Tea het ‘Bierhuis Oud Beersel’. Hier wordt een ruim assortiment aan bieren aangeboden van zowel traditionele als vernieuwende lambiekbieren en ook bieren uit het Oud Beersel Bersalis assortiment van hoge en gemengde gisting. Daarnaast worden er snacks en een selectie van warme gerechten geserveerd, allemaal bereid met Oud Beersel bier als ingrediënt.

Oud Beersel
Laarheidestraat 230
1650 Beersel

Inspiratie voor België bierland

We hopen je met bovenstaande brouwerijen en het festival wat inspiratie te hebben gegeven voor een mooie biertrip door Vlaanderen. De komende periode staan er ook weer verschillende biergerelateerde evenementen op het programma in Vlaanderen: 

- Nacht Van De Grote Dorst (openlucht, Itterbeek): 21 april 2023
- Zythos Bierfestival (nieuwe locatie: LandMarck Hal, Kortrijk): 22 - 23 april 2023
- Leuven Innovation Beer Festival (Velodroom, Leuven): 20 - 21 mei 2023
- Brugs BierFestival (BMCC, Brugge): 10 - 11 juni 2023
- Bierpassie Weekend (Groenplaats, Antwerpen): 23 - 25 juni 2023

Bezoek voor meer informatie en inspiratie de website van Visit Flanders.