Bierbrouwerij De Roskam in Ulvenhout

Achtergrond informatie

Brouwersfamilie

Rond 1900 had elk dorp wel minimaal één brouwerij. De brouwer hoorde ook vaak tot de notabelen van het dorp. Henri Nooren, brouwer van De Roskam, stamde uit een echte brouwersfamilie. Al in 1791 brouwde Adriaan Nooren in Princenhage aan de Liesboslaan en kreeg van hem de naam De Koe. Vier generaties later (in 1889) kocht Nicolaas Nooren, broer van de Princenhaagse brouwer Jacobus De Roskam in Ulvenhout. Toen hij acht jaar later stierf, volgde broer Henri hem op en brouwde bovengistend donker bier.

Standsverschil

Henri runde niet alleen de brouwerij, maar ook een boerderij met een tiental koeien en jongvee. En hoewel hij langer boer dan brouwer was stonden hij en zijn vrouw in het dorp bekend als 'Den Brouwer' en 'De Brouwerin'. Er wordt gezegd dat de 'chique' familie Nooren weinig contacten had in Ulvenhout, waar voornamelijk agrariërs woonden. Henri's kleindochter Rian van Rossum denkt dat het de tijdgeest is geweest. Zij woont sinds 1963 in de brouwerswoning en heeft het standsverschil waarover oude Ulvenhouters spreken nooit ervaren.

Doodsteek

Dat de Brabantse brouwerijen in ras tempo verdwenen, had in eerste instantie te maken met de veranderende smaak van de consument. Die gaf steeds meer de voorkeur aan pils boven donker bier. De traditionele brouwerijen waren niet ingericht op het brouwen van ondergistend pils. Toen tijdens de eerste wereldoorlog de aanvoer van mout en graan stopte, sloten nog meer brouwerijen de deuren. Het afgekondigde bierbesluit van 1926 betekende voor de meeste nog overgebleven brouwerijen de doodsteek. Er werden hogere eisen gesteld aan kwaliteit en bereidingswijze van het bier. De brouwers moesten daartoe flink investeren en voor de meeste was dat onmogelijk. Een dochter "Wij waren thuis met drie meisjes. Omdat er geen zonen waren om het bedrijf op termijn over te nemen, heeft mijn vader niet geïnvesteerd en is hij gestopt met het brouwen. Mijn vader heeft nog heel wat jaren bier van De Koe afgenomen en gebotteld, zelfs nadat het brouwhuis werd afgebroken. Daarom is bij de sloop ook één van de bierkelders bewaard gebleven beugelflessen te bewaard." Het is in Ulvenhout het enige dat herinnert aan de tijd toen haar opa Henri Nooren bier brouwde.

Stoppen en doorgaan

In 1922 stopte brouwer Henri Nooren van Brouwerij de Roskam uit het Brabantse Ulvenhout met zijn brouwerij. Kleine bierbrouwers kregen zware klappen te verduren tijdens de eerste wereldoorlog toen de aanvoer van graan en brandstof. Ook was het heldere Beierse bier (pils) sterk in opkomst en ook schroefde het Bierbesluit van 1926 de kwaliteitseisen op. Deze 3 ontwikkelingen deden veel brouwerijen de das om. Brouwerij de Roskam staat vanaf de jaren 50 van de vorige eeuw in het Openluchtmuseum waar vanaf de winter van 2008 weer eindelijk echt bier gebrouwen. Arnhems bier welteverstaan!
De geschiedenis van De Roskam is representatief voor de ontwikkeling van brouwerijen in Brabant en Limburg. Daarom kocht het Nederlands Openluchtmuseum het gebouw en de bierketel. Het gebouw werd in 1940 steen voor steen afgebroken en weer opgebouwd in Arnhem.

Adriaan van Campen destijds berucht als; "De schrik van de Baronie"heeft in 1773 gepoogd de eigenaar van De Roskam af te persen door te dreigen zijn boerderij in brand te steken. Hij is in zijn opzet niet geslaagd. Adriaan is in 1787 in Breda in het openbaar onthoofd, na eerst gruwelijk te zijn gemarteld. Hij was de laatste inwoner van Nederland die met het zwaard om het leven werd gebracht.