Delen
Delen
Overal waar iets staat over bier, staat ongetwijfeld ook iets over hop. Maar wat is hop eigenlijk en waarom wordt hop toegevoegd aan bier?
Hop dat voor bier wordt gebruikt zijn vrouwelijke bloemen van een hopplant. De officiële naam is Humulus Lupulus, een plant uit de hennepfamilie. Door de ruwe borstels van de plant klimt deze overal tegenop, meestal bomen in de natuur. Hoptelers zorgen ervoor dat de hopranken via kabels / touwen omhoog kunnen klimmen.
Hop werd vroeger vooral verbouwd op de plekken waar ook de brouwerijen waren. Brouwerijen en boeren werkten vaak samen door de slechte infrastructuur. Het was hierdoor moeilijk om grondstoffen naar een andere plaatst te vervoeren.
Sommige microbrouwerijen doen dit tegenwoordig nog steeds.
In 2005 werd naar schatting rond de 80.000 ton hop geoogst, van 55.000 hectare land, verspreid over de hele wereld. De meeste hop die gebruikt wordt voor de productie van bier komt uit de U.S. (38%) en uit Duitsland (33%). Ook wordt er veel hop geteeld voor bierproductie in Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Australië en Tasmanië.
In de 19e eeuw verdween de hopteelt in Nederland omdat de Nederlandse hoptelers op prijs en kwaliteit niet konden concurreren met de grootschalige hopteelt in andere landen in Europa. Sinds 2016 groeit echter het aantal hoptelers in Nederland aanzienlijk.
In Nederland zit het aantal hoptelers sinds de Nederlandse bierrevolutie dus in de lift. Door de grote toename van Nederlandse brouwerijen is ook het aantal Nederlandse hoptelers gegroeid. Naast hoptelelrs kiezen sommige Nederlandse brouwerijen er in sommige gevallen zelf voor om een eigen hoptuin aan te leggen. Hier wordt vaak een hoppluk / oogstfeest aan gehangen, waarbij consumenten in aanraking komen met dit bijzondere ingrediënt. In sommige gevallen brouwt de betreffende brouwerij vershopbier met de geplukte hop.
Tegenwoordig wordt hop daarnaast ook vooral als smaakmaker gebruikt, waaronder bitterheid, maar zeker ook fruitigheid (uit aromahoppen). Hop bevat verschillende zuren waaronder de alfazuren. Alfazuren vormen een groep organische verbindingen die vooral in het brouwproces van bier een belangrijke rol spelen. De verbindingen komen voor in de hasklieren van de hopbloemen en vormen de bron van de bittere smaak. De essentiële oliën in hop zijn op hun beurt onmisbaar voor de kenmerkende hoparoma's van veel moderne bieren.
Buiten de alfazuren om heeft hop ook nog andere verbindingen, zoals essentiële oliën. Hierdoor wordt er smaak en aroma toegevoegd aan het bier. Ook de karakteristieke hopgeur wordt veroorzaakt door de oliën in hop.
Doordat de hopolie een vluchtige olie is, gaan gedurende het koken van de hop ongeveer 90% van deze aromastoffen verloren. Hierdoor wordt hop meestal in een later stadium van het kookproces of zelfs pas tijdens de gisting toegevoegd. Lees het weetje over dryhopping tijdens het brouwproces voor meer informatie hierover.
De totale bierproductie over de hele wereld bestaat voorlopig nog maar voor 1% uit speciaalbier. Speciaalbier is aan een flinke opmars bezig, in Nederland is de consumptie van speciaalbier flink toegenomen (data over 2015). Ruim 20% van de totale bierconsumptie bestaat uit speciaalbier in Nederland.
Ondanks dat de totale bierproducte in de wereld maar voor 1% uit speciaalbier bestaat, neemt het speciaalbier wel 10% van de totale hopteelt in beslag.
Hop is in twee groepen te verdelen, de bitterhoppen en de aromahoppen.
Bitterhop komt vooral uit Europa en die zijn vooral bedoeld als conservering en ze geven ook bitterheid aan het bier. Een aantal bekende bitterhoppen zijn Brewer's Gold, Magnum en Target. Voor bitterhop geldt dat vooral het percentage alfazuur belangrijk is. Dat geeft de bittere smaak aan het bier. Bitterhoppen worden in het brouwproces tijdens het koken toegevoegd.
Aromahop is bedoeld om de juist geuren en ook smaak af te geven aan het bier, zoals gras-, dennen-, citrus- of tropisch fruittonen. Deze aromahoppen groeien vooral in Nieuw-Zeeland, Noord-Amerika en Japan. Een aantal bekende aromahoppen zijn Ammarillo, Cascade, Cashmere, Citra, Hallertau Mittelfrüh en Saaz. Aromahop geeft het bier allerlei verschillende geuren mee, zoals citrus, bloemen, hout en meer.
Om aromahop het beste tot zijn recht te laten komen voegt de brouwer het, in tegenstelling tot bitterhop, niet toe tijdens het koken. Als de brouwer dat wel zou doen, dan zouden alle waardevolle hoparoma's vervliegen... De brouwer past in die gevallen vaak Late Hopping en/of Dry Hopping toe.
Tot slot bestaan er ook 'dual-purpose' hopsoorten. Zoals de naam al doet vermoeden zijn dit hopsoorten die zowel bitterheid als aroma aan het bier meegeven.
