Bier geschiedenis

In den beginne..

Bier is een eeuwenoud drankje. Er zijn talloze bewijzen over de lange geschiedenis van bier. In wat vandaag de dag Iran is, is tot op heden het oudste bewijs van het biologische gistingsproces gevonden: aardewerken vazen van meer dan 7000 jaar oud. 

Er is ook onderzoek dat in het oude China al werd geëxperimenteerd met 'bierachtige' dranken. Ruim 6000 jaar geleden werd in China de materiële productie enorm uitgebreid, zo werden er amforen gemaakt. Met de amforen werd er via twee methodes bier gebrouwen. Bij de ene methode werd er gebruik gemaakt van gierst, graszaden en rijst om heel-laag alchoholische dranken te produceren. De andere methode maakte gebruik van qu, graszaden en granen om wat sterkers te produceren. De methodes konden afzonderlijk gebruikt worden, of met elkaar worden gecombineerd. Zo werden er verschillende dranken geproduceerd. 

Amforen speelden een kernrol in de cultuur van China. Onderzoekers denken dat dit komt omdat de amforen gebruikt werden om alcohol te produceren. Ook denken de onderzoekers dat amforen kunnen wijzen op verspreiding van technieken voor het maken van bier, aangezien de amforen ook werden namelijk gebruikt voor het transporteren van granen, wijn en bier. 

Deze primitieve bieren bevatten weinig alcohol. Pas toen het mouten werd ontdekt, ging het bier meer alcohol bevatten. Deze ontdekking werd gedaan door de Mesopotamiërs in 3000-2000 voor Christus.

Bierbrood

De allereerste biertjes werden gemaakt van een pap van gerst en emmer (een soort tarwe). Men bakte van deze ingrediënten een soort brood dat van buiten gaar was, maar van binnen nog week. Als men zin had in bier, werd het brood gewoon even in water geweekt. Aan dit "bier" werden vaak extra toevoegingen gedaan, zoals honing of kruiden. 

Lange tijd werd bier beschouwd als drinkbaar brood en brood als eetbaar bier. Overal waar granen verbouwd werden, werd bier gebrouwen en brood gebakken. Beide voedingsmiddelen hebben immers dezelfde grondstoffen! In de Oudheid was bier daarom een even belangrijke voedingsbron als brood. En wat ook erg belangrijk was, was dat bier veilig was om te drinken, in tegenstelling tot het doorgaans vervuilde rivierwater.

Vrouwen en bier

In het oude Mesopotamië zijn kleitabletten gevonden waaruit blijkt dat brouwen zeer gerespecteerd werd. De meerderheid van de brouwers was trouwens van het vrouwelijke geslacht! In Ebla, Syrië, zijn tabletten gevonden uit 2500 voor Christus. Hieruit bleek dat deze stad een hele reeks verschillende soorten bieren brouwde, waarvan één ook de naam van de stad Ebla droeg. In deze periode waren brouwers behalve vrouwelijk, vaak ook priesters. Sommige biersoorten werden speciaal gebruik in religieuze ceremonies.

Van Egypte via Griekenland naar de Romeinen

In het leven van de Egyptische farao's 5000 jaar geleden, hoorde bier tot het dagelijks dieet. Toen werd bier gebrouwen met behulp van gebakken gerstenbrood. Bier had een veel grotere rol in de Egyptische lifestyle, dan dat het zomaar een drankje was. Het werd onder andere voorgeschreven om verschillende ziektes te behandelen. Bier werd beschouwd als het  meest geschikte cadeau om te geven aan een farao. Ook werd het als offer gebracht aan de goden.

De kennis van het brouwen hebben de Egyptenaars doorgegeven aan de Grieken. Plato schreef: "Het was een wijs man, die bier uitvond." Sophocles (450 voor Christus) schreef al over het concept matiging. In zijn ogen bestond het beste dieet voor Grieken uit brood, vlees, groente en bier. De Romeinen leerden het brouwen weer van de Grieken. Zij noemden bier cerevisia, afgeleid van Ceres, de Romeinse godin van de landbouw, en vis, dat Latijn is voor kracht. In het begin van de Romeinse tijd was bier belangrijk, maar tijdens de Romeinse Republiek verdreef wijn bier van de eerste plaats als meest geconsumeerde drankje.

Middeleeuwen

"¨In de vroege Middeleeuwen is het brouwen van bier een huishoudelijke bezigheid, voorbehouden aan vrouwen. Naast brood bakken en wassen, brouwen zij voor het gezin een stevig potje bier. Om in hun levensonderhoud te voorzien, brouwen ook kloosterlingen (monniken en nonnen) verschillende bieren. 

Bier was één van de normaalste drankjes in de middeleeuwen. Het werd dagelijks gedronken door alle klassen van de samenleving in Noord- en Oost Europa, waar het moeilijk tot onmogelijk was om druiven te verbouwen. Hoewel wijn (van allerlei verschillende kwaliteitsniveau's) het meest alledaagse drankje in Zuid-Europa was, was bier zeer populair bij de laagste klasse van de samenleving. Omdat de reinheid van water maar zelden gegarandeerd kon worden, waren alcoholische drankjes zeer populair, aangezien deze tijdens het brouwproces aan de kook zijn geweest.

Hoppe wordt aan bier toegevoegd ten behoeve van de bittere smaak, het behoud van het drankje en voor de aroma. Maar deze toevoeging is relatief nieuw. In de middeleeuwen werden allerlei mixjes van kruiden toegevoegd aan bier voordat hoppe gebruikt werd. Deze mix van kruiden is beter bekend als gruit. Hoppe werd in Frankrijk rond 800 na Christus verbouwd. Het oudste geschreven document waar hoppe in bier genoemd is, stamt uit de twaalfde eeuw. Het is geschreven door Abbess Hildegard van Bingen (1098-1179): "Als iemand probeert bier te maken uit haver, wordt hoppe gebruikt."

Gedurende de 14e en 15e eeuw veranderde het brouwen van een familieactiviteit die thuis plaatsvond, naar een ambacht. Kroegen en kloosters brouwen hun eigen bier voor massa consumptie.

Industriële revolutie

Na de uitvinding van de stoommachine, heeft James Watt enkele aanpassingen aan het apparaat aangebracht. Het werd een veelzijdig en economisch rendabel apparaat dat bij veel processen een veel hogere efficiëntie met zich mee bracht. Hierdoor werd in 1765 de industrialisatie van bier een feit. Verdere innovaties in het brouwproces kwamen door de komst van de thermometer in 1760 en de hydrometer in 1770, wat uiteindelijk heeft geleid tot de huidige manier van brouwen.