Het nuttigen van alcoholische consumpties kan naast gezelligheid en ontspanning een ander gevolg met zich mee brengen. Als je wakker wordt na het avondje vol plezier, voel je het pas: je hebt te veel gedronken. Hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, lusteloosheid en overgevoeligheid voor prikkels zijn de meest voorkomende symptomen. Tevens bestaat er de mogelijkheid dat je je niet alles kunt herinneren van de vorige avond.
Als je een kater hebt, gaat dat gepaard met een of meerdere vervelende ervaringen. Zo kun je ontzettende hoofdpijn hebben, en bij welke beweging ook je hersenen voelt bonken. Je wordt wakker met een droge mond en hebt nadorst. De gedachte aan eten doet je al kokhalzen, zo misselijk voel je je. Je wilt het liefst alleen maar in bed liggen, en zelfs naar de wc lopen lijkt al een enorme opgave. Je kamer moet zo donker mogelijk zijn, en het geluid van de buren die de trap oplopen heeft je nog nooit zo geïrriteerd.
Deze symptomen hebben allemaal een oorzaak, met als gemene deler: je hebt teveel gedronken.
Het consumeren van (te veel) alcohol leidt tot uitdroging. Dit komt doordat alcohol de aanmaak van ADH (antidiuretisch hormoon) tegenwerkt. Dit hormoon zorgt er normaal gesproken voor dat er minder water in de urine terechtkomt. Dit betekent meer water in je bloedbanen en onder andere je hersenen. De lagere aanmaak van ADH heeft dus ondermeer als gevolg dat je vaker moet urineren als je drinkt. De lage vochtgehalte in je lichaam heeft als effect dat je hersenen als het ware direct tegen je schedel aan liggen en dit veroorzaakt hoofdpijn.
Aangezien je lichaam je duidelijk maakt dat je nu veel water moet drinken, ervaar je een enorme nadorst.
Grappig feitje: uit onderzoek is gebleken dat de aanwezigheid van ADH een rol speelt bij monogamie. Wellicht dat daarom men sneller vreemdgaat als ze dronken zijn?
Alcohol prikkelt de maagslijmvlies. Bij overmatig gebruik van alcohol raakt de maagslijmvlies zo geïrriteerd dat uit reflex de maag de inhoud zo snel mogelijk probeert te lozen. De maagwand trekt zich samen en als gevolg moet je overgeven.
Allereerst werkt alcohol als een zogeheten vasodilator. Het verwijdt de vaten, vandaar dat je meestal ook een blos in je gezicht krijgt. Bij het ontnuchteren vernauwen je vaten weer: hier raak je vermoeid door.
Zoals al net ook te lezen was, wordt bij de afbraak van alcohol acetaldehyde aangemaakt. Acetaldehyde wordt op zijn beurt weer omgezet tot azijnzuur (NADH). Een hoge concentratie van azijnzuur zorgt er uiteindelijk voor dat de lever minder glucose kan leveren aan de weefsels en hersenen. Dit leidt onder andere tot vermoeidheid en concentratiestoornis.
Alle bovenstaande symptomen samen leiden ertoe dat je overgevoelig bent voor prikkels. Je lichaam is verzwakt en je bent vermoeid, waardoor je sneller geïrriteerd raakt.
De gevormde acetaldehyde heeft invloed op de hersenen, met name de frontale gebieden van de hersenschors. In dit gedeelte van de hersenen nemen de psychische processen plaats die te maken hebben met emoties en ratio. Ook de remmingen op sociaal gebied zijn hierin vastgelegd. Deze remmingen zijn vrijwel totaal verloren door de invloed van alcohol. Door het verliezen van de zelfbeheersing, beleef je een enorm euforisch gevoel, je raakt spraakzamer en luidruchtiger. Bij het ontnuchteren val je hierdoor in een soort gat, waardoor je je minder vrolijk voelt.
Mogelijk speelt ADH een rol bij het maken van herinneringen. Er is nog steeds weinig bekend over hoe ons geheugen werkt. Wel staat vast dat teveel alcohol het opslaan van gebeurtenissen in de hersenen tegenwerkt. En dat wat niet opgeslagen is, kan ook niet herinnerd worden.
Overigens werkt je geheugen toestand-gerelateerd. Dat wil zeggen dat je geheugen herinneringen oproept vanuit dezelfde emotionele staat. Bijvoorbeeld als je heel verdrietig bent, herinner je je andere keren dat je ook zo verdrietig was. Dit betekent dat als je dronken bent, je je makkelijker gebeurtenissen kan herinneren van toen je een andere keer dronken was, dan als je nuchter bent.