Wat betekent IBU op het bieretiket?

Wat betekent IBU of EBU?

IBU is een afkorting dat staat voor International Bitterness Units. De afkorting is steeds meer te vinden op bieretiketten (vooral op speciaalbier) en geeft de uit hop afkomstige bitterheid in bier weer (het hoprendement). Aan de hand van het IBU-getal kan er dus een schatting worden gemaakt of het bier bitter zal smaken of niet. Toch wil dit niet zeggen dat het IBU-getal álles zegt over de bitterheid van het bier.

Ook komt de term EBU vaak voorbij, dit geeft exact hetzelfde weer als IBU en betekent European Bitterness Units.

Berekenen van de IBU

Vaak wordt de berekening voor het IBU-gehalte gemaakt met behulp van brouwsoftware.
Op basis van de ingevoerde gegevens over de aanwezigheid van alfazuren in de gebruikte hop, de kooktijd van het wort en de dichtheid van het beslag wordt berekend welke waarde de IBU heeft. 

Er zijn ook andere formules geschreven om de IBU in bier te berekenen. Het is aan de brouwer welke methode hij of zij kiest. Wat bekend is, en dit is zeer opmerkelijk, dat de formules allerlei verschillende resultaten geven. Hierdoor is de hopbitterheid vaak lager dan er vermeld staat op het etiket en is het berekenen van de bittereenheden in bier nog erg wankel. Zelfs verschillende laboratoria komen met verschillende resultaten.

Bitterheid van het bier

IBU staat dus specifiek voor de 'door hop gegeneerde bitterheid van het bier'. Naast de hop hebben de gebruikte mout, eventuele kruiden en de hoeveelheid restsuiker ook invloed op de bitterheid van het bier. Hierdoor kan het zo zijn dat een bier met 30 IBU bitterder smaakt dan een bier met een IBU van 50.

Hoprendement

Het hoprendement geeft de uit hop afkomstige bitterheid in bier weer. Niet alle alfazuren die in het wort worden gebracht komen uiteindelijk in het bier terecht. Slechts 10 tot maximaal 40% van de alfazuren zijn in het bier terug te vinden. Hoe meer van deze alfazuren behouden blijven tijdens het brouwproces, hoe hoger het hoprendement.

Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij het hoprendement. Zo hebben onder andere de kooktijd van de hop, de gebruikte hopvorm (extract, bloemen of pellets), de PH-waarde en de dikte van het beslag invloed op het rendement van de hop. De IBU-waarde vermindert tijdens de vergisting tot wel 20% en als het bier éénmaal is gebotteld gaat de IBU-afbraak gewoon door.

IBU wedstrijd tussen brouwers

Met de speciaalbierrevolutie was het voor verschillende brouwers een uitdaging om bieren met een enorm hoog IBU op de markt te brengen en dus de fans van écht bitter bier te kunnen bedienen. Er werden bieren op de markt gebracht met een IBU van boven de 100 en er zijn zelfs uitschieters met een IBU boven 1.000 (lees ook de disclaimer bij de bron). Het is leuk dat er een enorme wedloop ontstond, maar het is waarschijnlijk dat het menselijk palet al geen verschil in bitterheid kan opmerken bij een IBU boven de 65. 

Wat weet je nu van de IBU?

IBU betekent International Bitterness Units en geeft door middel van een getal weer wat de uit hop afkomstige bitterheid is in het bier. Dit wil niet zeggen dat je aan het getal kan afleiden of het bier bitter is of niet, omdat er veel andere factoren een rol spelen op de bitterheid. Ook zijn er veel testen die de IBU berekenen, maar met verschillende uitkomsten komen. Hierdoor is het niet zeker of de waarde die vermeld staat op het etiket ook daadwerkelijk de juiste is. 

Bekijk ook dit te gekke biershirt over IBU.