Gruit is een mengsel van diverse kruiden. Gruit bieren zijn dan ook zeer sterke kruidige bieren. In sommige gevallen is gruit de vervanger van hop in het bier, maar soms is hop onderdeel van het gruit.
Bij gruitbieren is het kruidenmengsel gruit gebruikt als smaakmaker. De samenstelling van gruit kan per streek verschillen. In gruit zitten verschillende ingrediënten zoals: rozemarijn, duizendblad, gagel, salie en laurierbessen
Tussen het jaar 1000 na Christus en ongeveer het midden van de veertiende eeuw werden er nog geen bieren gebrouwen met louter hop als smaakmaker. In die tijd konden brouwers gebruik maken van gruit om hun bieren te brouwen. Gruit was een halffabricaat dat bestond uit een wordtconcentraat en een kruidenmix, waarvan gagel het belangrijkste ingrediënt was. Brouwers waren verplicht om de gruit af te nemen in een vorstelijk gruithuis... De inkomsten uit de verkoop van gruit kan worden gezien als de vroegste vorm van bieraccijns door de overheid.
Eerst werd er in gruit geen hop gebruikt. In de 14e eeuw werd ontdekt dat hop zeer handig was om te gebruiken bij het brouwen van bier. In 1364 werd er in het Heilig Roomse Rijk een wet ingevoerd die het gebruik van hop in gruit toeliet. In Franse gebieden was het gebruik van hop nog lang verboden, waardoor er daar een rijke traditie is aan kruidenbieren.
Tegenwoordig wordt er in Gent nog gruitbier gebrouwen bij Stadsbrouwerij Gruut.
In Nederland zijn er niet veel gruitbieren te koop. Een voorbeeld van een Nederlans gruitbier is Jopen Koyt. Dit bier wordt sinds 1995 gebrouwen door de Jopenkerk, volgens een recept dat stamt uit 1407.
Een ander Nederlands voorbeeld is Librije's Bier, ontwikkeld door restaurant de Librije in samenwerking met de Jopenkerk.